Thị trường chứng khoán Việt Nam đang chứng kiến một cột mốc đáng chú ý: tỷ lệ Margin/VCSH đạt mức gần 100% vào ngày 31/3, cao nhất trong vòng 12 quý! Con số này, dù ấn tượng, vẫn còn khiêm tốn so với thời điểm VN-Index chạm đỉnh 1500 điểm vào cuối năm 2021. Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu các công ty chứng khoán (CTCK) còn bao nhiêu “room” để đáp ứng nhu cầu vay margin ngày càng tăng?
Dữ liệu cho thấy, dư nợ cho vay tại các CTCK tính đến cuối quý 1/2025 lên tới 280.000 tỷ đồng (khoảng 11 tỷ USD), mức cao nhất từ trước đến nay, tăng mạnh 35.000 tỷ so với cuối năm 2024. Trong đó, riêng dư nợ margin đã đạt 273.000 tỷ đồng, cũng là kỷ lục chưa từng có. Tuy nhiên, với tổng vốn chủ sở hữu của nhóm CTCK vào khoảng 275.000 tỷ đồng (tăng 10.000 tỷ so với cuối năm 2024), tỷ lệ Margin/VCSH đạt gần 100% cho thấy tiềm năng cho vay vẫn còn đáng kể, dù chưa thể so sánh với giai đoạn đỉnh điểm của thị trường năm 2021 – 2022.
Trên lý thuyết, theo quy định, CTCK không được cho vay vượt quá 2 lần vốn chủ sở hữu. Tính toán sơ bộ cho thấy, các CTCK còn khoảng 277.000 tỷ đồng có thể cho vay thêm. Nhưng thực tế phức tạp hơn nhiều. Một số CTCK dù còn room nhưng lại thiếu nguồn vốn do đã phân bổ vào các kênh khác như trái phiếu. Thêm nữa, khả năng vay margin của nhà đầu tư còn phụ thuộc vào tài sản đảm bảo (tiền mặt và cổ phiếu).
Thực tế, mặt bằng tỷ lệ Margin/VCSH tại các CTCK không đồng đều. Nhiều CTCK vẫn còn dư địa rất lớn, tỷ lệ chỉ ở mức 1 hoặc thậm chí thấp hơn. Điều này cho thấy khả năng tăng trưởng tín dụng margin vẫn còn, dù dư nợ hiện tại đã lập kỷ lục. Sự tăng trưởng này là kết quả của việc tăng vốn điều lệ và lợi nhuận giữ lại của các CTCK trong thời gian gần đây.
Tuy nhiên, cũng có một số CTCK đang ở tình trạng “cạn kiệt” room cho vay, tỷ lệ Margin/VCSH lên tới trên 150%, điển hình là HSC. HSC đang có kế hoạch tăng vốn lên trên 10.800 tỷ đồng để giải quyết vấn đề này. Và HSC không phải là trường hợp cá biệt, nhiều CTCK khác như SSI, DNSE, VDSC… cũng đang tích cực tăng vốn điều lệ.
Việc tăng vốn không chỉ đáp ứng nhu cầu margin trong nước mà còn là sự chuẩn bị cần thiết cho sự tham gia ngày càng nhiều của nhà đầu tư nước ngoài sau khi Thông tư 68/2024/TT-BTC có hiệu lực. Đây là một bước tiến quan trọng giúp thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng hội nhập và chuyên nghiệp hơn. Với nguồn vốn dồi dào, CTCK có thể mở rộng hoạt động cho vay, đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư, và tham gia sâu hơn vào các hoạt động đầu tư tài chính.
