Bạn có biết, trung bình mỗi ngày, người Việt chỉ ăn vỏn vẹn 170-200g rau, một con số đáng báo động khi chưa đạt nổi một nửa so với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)? Đây không chỉ là một thói quen đơn thuần mà còn là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như táo bón, bệnh tim mạch, béo phì và tiểu đường.
Theo TS.BS Lê Thị Thùy Dung, Viện trưởng Đào tạo Y Dược, Trường ĐH Thủ Dầu Một, thói quen ăn nhiều tinh bột, thịt kết hợp với lo ngại về rau không an toàn đã khiến nhiều người chỉ ăn rau ‘cho có’. Điều này dẫn đến thiếu hụt chất dinh dưỡng nghiêm trọng và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính. Bà Dung chia sẻ thông tin này tại sự kiện ‘Salad First – Hãy bắt đầu bữa ăn bằng rau’ vào ngày 5/12, một chiến dịch thu hút 3.500 sinh viên Đại học Nông Lâm TP HCM thông qua các trạm tương tác và tư vấn dinh dưỡng, nhằm khuyến khích giới trẻ tăng cường tiêu thụ rau xanh.
Lượng rau tiêu thụ thấp của người Việt, đặc biệt ở giới trẻ, sinh viên, dân văn phòng và những người thường xuyên ăn ngoài, chỉ đạt 40-50% mức khuyến cáo. Hậu quả là cơ thể thiếu hụt chất xơ hòa tan và không hòa tan, cùng các vi chất và dưỡng chất thực vật thiết yếu. Tình trạng này không chỉ gây táo bón, rối loạn tiêu hóa mà còn làm tăng nguy cơ cao huyết áp, bệnh tim mạch, thừa cân – béo phì, tiểu đường type 2 và thậm chí ung thư đại trực tràng. Thiếu rau dài ngày còn ảnh hưởng đến thị lực, da dẻ, gây chảy máu và rụng tóc do thiếu vitamin A, C.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do nhịp sống bận rộn, khiến việc ăn uống bên ngoài trở nên phổ biến và khẩu phần rau bị cắt giảm đáng kể. Bên cạnh đó, nỗi lo về rau không an toàn, dư lượng thuốc trừ sâu, cùng với sự e ngại về thời gian sơ chế và thiếu hiểu biết về khuyến cáo 400g rau quả mỗi ngày, đều khiến rau không được ưu tiên trong các bữa ăn.
Bác sĩ Dung nhấn mạnh ba lợi ích ‘vàng’ khi ăn đủ rau: Bảo vệ hệ tiêu hóa nhờ chất xơ dồi dào; hỗ trợ sức khỏe tim mạch với lượng kali, magie và chất chống oxy hóa; và kiểm soát tốt chuyển hóa, giúp giảm đường huyết sau ăn, phòng ngừa béo phì và đái tháo đường hiệu quả. Rau còn là nguồn cung cấp vitamin A, C, K, folate… thiết yếu cho hệ miễn dịch và quá trình tạo máu.
Để cải thiện tình hình, chuyên gia khuyên mỗi bữa ăn nên dành ít nhất nửa đĩa cho rau (tương đương 150-200g một bát đầy). Hãy ăn tối thiểu hai loại rau và một loại trái cây mỗi ngày. Một mẹo nhỏ là nên ăn rau trước cơm và thịt để ổn định đường huyết. Thay vì xào nhiều dầu mỡ, hãy ưu tiên các phương pháp chế biến lành mạnh như luộc, hấp, om, trộn. Với những người bận rộn, rau rửa sẵn, thêm rau vào các món mì, bún, phở, hoặc chuẩn bị sẵn rau quả mang theo.
(Theo Lê Phương)
