Vào cuối tháng 9/2025, Cuba đã chính thức ghi dấu ấn lịch sử khi Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường (CITMA) công bố Nghị quyết 106/2025, mở đường cho việc quốc đảo này tham gia vào thị trường carbon toàn cầu đầy tiềm năng. Bộ trưởng CITMA, Armando Rodríguez Batista, nhấn mạnh rằng đây là một cột mốc trọng đại, khẳng định cam kết của Cuba đối với phát triển bền vững và công bằng xã hội trong nền kinh tế khí hậu. Thị trường carbon toàn cầu được dự báo sẽ bùng nổ mạnh mẽ, với giá trị ước tính từ 7 đến 35 tỷ USD vào năm 2030 và có thể chạm mức 45 đến 250 tỷ USD vào năm 2050, vượt xa con số 1,4 tỷ USD của năm 2024.
Tham gia thị trường carbon là một phần trong chiến lược chuyển đổi năng lượng đầy tham vọng của Cuba. Quốc đảo này đặt mục tiêu tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo từ 4% hiện tại lên 17% vào cuối năm 2026, 24% vào năm 2030, và hướng tới tự chủ điện năng hoàn toàn vào giữa thế kỷ này. Để hiện thực hóa mục tiêu này, Cuba dự kiến xây dựng 55 nhà máy điện mặt trời vào cuối năm 2026 và nâng tổng số lên 92 vào năm 2028. Giám đốc Chính sách và Chiến lược Năng lượng Quốc gia, Ramses Montes, thuộc Bộ Năng lượng và Mỏ Cuba (MINEM) đã chia sẻ những kế hoạch này tại Hội nghị Khoa học Trái đất Quốc tế. Sự cấp thiết của chuyển đổi năng lượng là rõ ràng, khi 94,3% cơ cấu năng lượng của Cuba vẫn phụ thuộc vào các nguồn truyền thống, với 60% là dầu mỏ và than đá nhập khẩu, gây ra tình trạng mất điện thường xuyên trên toàn quốc.
Hiệp hội Cuba thúc đẩy các nguồn năng lượng tái tạo và Tôn trọng môi trường (CubaSolar) cũng đã tái khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ đối với quá trình này. Mục tiêu là khai thác tối đa nguồn tài nguyên dồi dào từ nắng, gió, thủy điện nhỏ và sinh khối (từ bã mía, phân hữu cơ, phụ phẩm nông nghiệp) để đạt được tự chủ năng lượng, giảm chi phí và bảo vệ môi trường. Chủ tịch CubaSolar, Luis Bérriz Pérez, kêu gọi tiếp tục xây dựng các trang trại gió, nhà máy điện mặt trời, thủy điện và điện sinh học. Với ánh sáng mặt trời trung bình 5,4 kWh/m² mỗi ngày cùng tiềm năng gió và sinh khối khổng lồ, Cuba đang đứng trước cơ hội vàng để bứt phá.
Đối với các nhà đầu tư, lĩnh vực năng lượng tái tạo của Cuba là một thị trường tỷ USD chưa được khai thác, hứa hẹn tạo việc làm, giảm phát thải carbon và hiện đại hóa lưới điện. Các dự án hợp tác xuyên biên giới với các công ty từ châu Âu, đặc biệt là Tây Ban Nha và Trung Quốc, đã chứng minh tính khả thi của các dự án năng lượng tái tạo quy mô công nghiệp trên toàn quốc. Theo Sophia Scelza, một nhà hoạt động xã hội trẻ người Mỹ, dù ngành năng lượng tái tạo của Cuba còn non trẻ, nhưng tiềm năng là vô cùng lớn. Với những thay đổi chính sách phù hợp, công cụ tài chính hiệu quả và các thỏa thuận quốc tế vững chắc, Cuba hoàn toàn có thể trở thành một hình mẫu sáng chói về phát triển năng lượng sạch cho toàn vùng Caribe. Thành công trong chuyển đổi năng lượng sẽ mang lại cho Cuba mức độ tự chủ kinh tế đáng kể thông qua một mô hình năng lượng carbon thấp, mở ra tương lai thịnh vượng và bền vững.
