ThS-KTS Ngô Anh Vũ, Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM, khẳng định thành phố cần những cơ chế ưu đãi vượt trội để khai thác tối đa tiềm năng, bứt tốc phát triển và đóng góp nhiều hơn cho đất nước. Dù Nghị quyết 98/2023 đã mang lại tín hiệu tích cực khi khởi động lại các dự án hạ tầng, nhưng bối cảnh hiện nay đòi hỏi chính sách tác động nhanh, mạnh và mở rộng hơn.
Ông Vũ nhấn mạnh sự cấp thiết của việc phát triển nhanh hệ thống đường sắt đô thị (metro), vốn đòi hỏi nguồn lực khổng lồ. Do đó, các đề xuất liên quan đến mô hình TOD (phát triển đô thị gắn kết với giao thông công cộng) là hợp lý. Việc cho phép TP.HCM giữ lại 100% nguồn thu từ quỹ đất TOD để tái đầu tư vào các dự án đường sắt và giao thông công cộng sẽ là điều kiện tiên quyết giúp thành phố bứt tốc phát triển metro, giải quyết bài toán giao thông đô thị và nâng cao chất lượng sống.
Viện trưởng Vũ cũng ủng hộ việc trao thẩm quyền cho UBND TP.HCM trong việc lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ và quy hoạch chung thành phố, đồng thời được phép chỉ định tư vấn. Quy định này sẽ giúp rút ngắn thủ tục, kịp thời giữ chân nhà đầu tư chiến lược và tạo ‘cú hích’ đầu tư, tránh bỏ lỡ cơ hội. Nhiều chuyên gia còn đi xa hơn, gợi ý xây dựng một Luật Đô thị đặc biệt cho TP.HCM, tạo khung pháp lý rõ ràng, linh hoạt để thành phố chủ động tận dụng thời cơ và lợi thế, thay vì tình trạng ‘vướng ở đâu xin ở đó’.
Đại biểu Vương Đức Hoàng Quân cũng nhìn nhận sau hơn 2 năm triển khai Nghị quyết 98, TP.HCM đã đạt được kết quả bước đầu. Tuy nhiên, với nhiệm vụ và thách thức mới, cần có văn bản pháp quy thay thế, sửa đổi, bổ sung các nội dung không còn phù hợp, như điều 10 về tổ chức bộ máy chính quyền TP Thủ Đức.
TS Chu Thanh Tuấn, Phó Chủ nhiệm nhóm ngành Cử nhân kinh doanh Đại học RMIT Việt Nam, cảnh báo những thách thức lớn khi TP.HCM hình thành siêu đô thị: bộ máy quản trị truyền thống quá tải, nguy cơ ‘chậm trễ – xa dân’, xung đột lợi ích trong phân bổ nguồn lực và gánh nặng hạ tầng. Do đó, việc sửa đổi Nghị quyết 98 là tối cần thiết để tháo gỡ nút thắt và tạo sức bật mới. TS Tuấn phân tích ba nhóm cơ chế cần ưu tiên:
1. **Cơ chế tích hợp phát triển không gian đô thị vùng và quản lý siêu đô thị:** Trao quyền cho cơ quan vùng trong hoạch định, phê duyệt quy hoạch liên tỉnh, điều phối liên vùng về giao thông, môi trường, số hóa hạ tầng, và ban hành các công cụ mới như công ty phát triển đô thị.
2. **Mô hình TOD gắn liền với đổi mới thủ tục thu hồi đất và bồi thường:** Nhằm tránh ách tắc trong phát triển hạ tầng.
3. **Cơ chế thúc đẩy sức cạnh tranh, đổi mới và quốc tế hóa siêu đô thị:** Phát triển mạnh các vùng kinh tế tự do, khu thương mại – tài chính quốc tế (IFC), và mở rộng ưu đãi cho nhà đầu tư chiến lược trong các lĩnh vực công nghệ cao, bán dẫn, số hóa.
Các chuyên gia kỳ vọng, nếu triển khai được những cơ chế vượt trội này từ việc sửa đổi Nghị quyết 98, TP.HCM sẽ không còn ở vị thế ‘xin cơ chế đặc thù’ mà trở thành siêu đô thị có sức cạnh tranh toàn cầu. TS Đỗ Thiên Anh Tuấn từ Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright nhấn mạnh đây là cơ hội để TP.HCM mở rộng quy mô đầu tư, hạ tầng, thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, tạo ‘cú hích’ năng suất tổng hợp đủ lớn để đạt tăng trưởng hai con số bền vững. Đây chính là con đường để thành phố chuyển mình từ tăng trưởng dựa vào vốn và lao động sang mô hình dựa trên đổi mới, kết nối vùng và hội nhập toàn cầu, khẳng định vị thế dẫn đầu khu vực Đông Nam Á trong thập kỷ tới. Trong đó, việc **Ưu đãi nhà đầu tư chiến lược** là cực kỳ quan trọng.
