Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình đang bước vào giai đoạn quyết định về giải phóng mặt bằng, hướng tới mục tiêu kép: hoàn thành các hạng mục giai đoạn 1 và sẵn sàng đón đoàn khách quốc tế đầu tiên tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) vào năm 2027. Tỉnh Bắc Ninh đang triển khai nhiều giải pháp mạnh mẽ để tháo gỡ nút thắt này.
**Giữ vững nhịp độ giải phóng mặt bằng**
Tổng diện tích giải phóng mặt bằng của dự án là khoảng 1.959,9 ha (bao gồm 124,7 ha đã hoàn thành ở giai đoạn 1), trải rộng trên 4 xã: Gia Bình, Nhân Thắng, Lâm Thao và Lương Tài. Trong đó, đất nông nghiệp chiếm 1.265,1 ha, phần còn lại là đất ở, nghĩa trang, giao thông, thủy lợi và sông ngòi.
Đến thời điểm hiện tại, 6.694/7.980 lượt hộ gia đình, cá nhân đã kê khai khoảng 818 ha đất nông nghiệp. Xã Gia Bình đã tạm ứng hơn 1.061 tỷ đồng cho 2.366 lượt hộ. Xã Lương Tài cũng đã niêm yết dự thảo phương án tạm ứng 1.383 tỷ đồng cho 2.425 hộ dân. Đối với 447,1 ha đất nông nghiệp có vướng mắc về thẩm quyền giao thầu hoặc hợp đồng hết hạn, công tác rà soát và kiểm kê đang được đẩy nhanh. Các khu tái định cư, di dời nghĩa trang và công trình tôn giáo (tổng 263,8 ha) tại Trung Chính và Lương Tài, cùng 2 khu tại Gia Bình, đang được quy chủ và lập phương án. Xã Đại Lai cũng đã ứng 14,5 tỷ đồng cho 52 hộ dân liên quan đến 3,3 ha đất nghĩa trang trong quy hoạch 20 ha.
**Tháo gỡ điểm nghẽn và quyết tâm chính trị**
Công tác giải phóng mặt bằng gặp không ít thách thức: quy mô dự án thay đổi, kiểm đếm hạ tầng kỹ thuật phức tạp do liên quan nhiều bộ ngành, xử lý công trình tôn giáo đặc thù, và các dự thảo chính sách còn đang hoàn thiện.
Trước bối cảnh đó, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Phạm Hoàng Sơn khẳng định chỉ đạo quyết liệt, đặt lợi ích của nhân dân lên hàng đầu. Tỉnh đã phát động các phong trào thi đua cao điểm như “80 ngày đêm cao điểm giải phóng mặt bằng” và “256 ngày đêm hoàn thành các dự án liên quan đến Cảng hàng không quốc tế Gia Bình”. Ông Lương Trung Hậu, Chủ tịch UBND xã Gia Bình, nhấn mạnh sự thống nhất chính trị và vai trò tiên phong của cán bộ trong việc vận động, giải thích cho người dân.
Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Hồng Thái yêu cầu toàn hệ thống chính trị tập trung cao độ, đảm bảo công khai, minh bạch các phương án bồi thường, đặc biệt ưu tiên giải phóng đất nông nghiệp để kịp đón APEC 2027. Ông cũng chỉ đạo phối hợp xử lý quy hoạch nghĩa trang xã Nhân Thắng, đồng thời yêu cầu nhà đầu tư chủ động báo cáo vướng mắc và kiên quyết xử lý các trường hợp cố tình chây ỳ, cản trở, cũng như đất vô chủ.
Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được kỳ vọng trở thành biểu tượng mới, mở ra các tuyến bay kết nối năm châu, tạo động lực mạnh mẽ cho thương mại, logistics, du lịch, công nghiệp, nâng cao chất lượng sống và củng cố quốc phòng.
Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu bày tỏ kỳ vọng dự án sẽ về đích đúng hạn nhưng cũng chỉ ra những khó khăn như thu hồi 1.900 ha đất (trong đó có hơn 9 ha đất tôn giáo, nghĩa trang và hàng ngàn ngôi mộ). Đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Ninh Bình) đề nghị Chính phủ hỗ trợ vốn, chính sách tái định cư, tạo sinh kế và việc làm cho người dân địa phương, cùng với việc sớm ban hành hướng dẫn di dời di tích, cơ sở tôn giáo để đảm bảo hài hòa giữa phát triển và bảo tồn văn hóa.
