Trong bối cảnh nhiều hãng xe phương Tây rời khỏi thị trường Nga do các lệnh trừng phạt và khó khăn kinh tế, các thương hiệu ô tô Trung Quốc đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội vàng, biến thị trường tưởng chừng bị bỏ trống này thành ‘miếng bánh’ béo bở cho xuất khẩu. Với chi phí sản xuất và vận chuyển cạnh tranh, cùng nhu cầu tìm kiếm phương án thay thế giá cả phải chăng từ người tiêu dùng Nga, các hãng xe Trung Quốc đã đẩy mạnh xuất khẩu, đồng thời nhanh chóng mở rộng mạng lưới phân phối và showroom.
Tuy nhiên, ‘kỷ nguyên vàng’ tăng trưởng nóng này lại vấp phải những rào cản bất ngờ, dẫn đến một cú sụt giảm nghiêm trọng. Theo thống kê từ Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc và truyền thông nước này, trong 9 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu ô tô Trung Quốc sang Nga đã lao dốc 58% so với cùng kỳ năm trước, chỉ còn khoảng 357.700 chiếc.
Nguyên nhân chính của sự sụt giảm này khá rõ ràng. Đầu tiên là do các chính sách ngày càng siết chặt từ chính phủ Nga. Moscow đã tăng đáng kể phí tái chế (recycling fee) và thuế nhập khẩu ô tô nhằm hạn chế dòng xe giá rẻ tràn vào, đặc biệt là các mẫu xe nhập khẩu từ Trung Quốc.
Thứ hai, tình hình kinh tế nội địa của Nga cũng đang xấu đi. Lãi suất vay mua xe tăng cao khiến người tiêu dùng trở nên thận trọng hơn, trong khi thị trường cũng dần bão hòa sau khi nhiều thương hiệu Trung Quốc đã chiếm lĩnh thị phần lớn. Reuters cũng ghi nhận sự giảm 6,9% trong nhập khẩu hàng tiêu dùng lớn, bao gồm ô tô, từ Trung Quốc vào Nga trong quý 1/2025.
Một báo cáo từ Bộ Công thương Nga cho biết tổng doanh số bán ô tô mới tại nước này đã giảm 25% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2025, xuống còn 1,014 triệu chiếc. Cùng kỳ, dữ liệu của CPCA tiết lộ doanh số xe của các thương hiệu độc lập Trung Quốc tại Nga chỉ đạt 576.000 chiếc, tức là giảm gần một nửa so với cùng kỳ năm trước.
Trước những biến động mạnh mẽ này, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc buộc phải hành động để bảo vệ vị thế. Thống kê quý I/2025 cho thấy có 274 showroom ô tô đã đóng cửa tại Nga, trong đó có đến 213 showroom của các hãng Trung Quốc, chiếm gần 80%. Ngay cả các ông lớn cũng không tránh khỏi việc thu hẹp hoạt động.
Hệ quả là không ngạc nhiên khi mạng lưới phân phối và bán hàng mở rộng quá nhanh giờ đây phải co cụm lại. Chi phí vận hành tăng, lợi thế giá rẻ dần mất đi, cùng với chất lượng bảo hành, phụ tùng và hậu mãi yếu kém đã làm xói mòn niềm tin khách hàng, khiến hàng loạt showroom không thể trụ vững. Từ một thị trường từng bùng nổ, Nga nay trở thành một thách thức gay gắt cho các hãng xe Trung Quốc, những người đã đặt cược rất lớn vào đây.
Bài học rút ra là: ‘miếng đất vàng’ có thể nhanh chóng biến thành ‘mảnh đất khó khăn’ nếu không có chiến lược quản lý vững chắc. Các hãng xe Trung Quốc cần đa dạng hóa thị trường quốc tế, chuẩn bị sẵn sàng cho những thay đổi chính sách đột ngột, và duy trì lợi thế cạnh tranh không chỉ ở giá cả mà còn ở chất lượng, dịch vụ và khả năng bản địa hóa nếu có thể. Thị trường Nga đang là minh chứng rõ ràng cho bài học này.
