Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mới với những điều chỉnh quan trọng trong chính sách hưu trí. Theo Bộ luật Lao động hiện hành, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện bình thường sẽ tiếp tục tăng dần, cho đến khi đạt 62 tuổi với nam vào năm 2028 và 60 tuổi với nữ vào năm 2035.
Đáng chú ý, từ ngày 1/1/2026, tuổi nghỉ hưu chính thức được điều chỉnh: nam giới là 61 tuổi 6 tháng và nữ giới là 57 tuổi. Điều này đồng nghĩa với việc các điều kiện để hưởng lương hưu cũng sẽ được nâng lên tương ứng.
**Những trường hợp đặc biệt: Nghỉ hưu sớm hoặc muộn hơn**
Không phải ai cũng nghỉ hưu ở độ tuổi chuẩn. Lao động có thể nghỉ hưu sớm không quá 5 năm nếu thuộc diện suy giảm khả năng lao động, làm nghề/công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc công tác ở vùng đặc biệt khó khăn.
Ngược lại, người có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao và một số trường hợp đặc biệt khác có thể nghỉ hưu ở tuổi cao hơn, tối đa 5 tuổi so với quy định tại thời điểm nghỉ hưu.
**Điều kiện và cách tính lương hưu chi tiết:**
Để đủ điều kiện hưởng lương hưu từ 2026, lao động nam cần đủ 61 tuổi 6 tháng, lao động nữ đủ 57 tuổi, và cả hai đều phải đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH) từ đủ 15 năm trở lên.
* **Đối với lao động nữ:** Khi đủ 57 tuổi và có 15 năm tham gia BHXH, tỷ lệ hưởng hưu trí là 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Mỗi năm đóng thêm sẽ cộng thêm 2%, tối đa đạt 75% (tương ứng 30 năm đóng BHXH).
* **Đối với lao động nam:** Khi đủ 61 tuổi 6 tháng và có 20 năm đóng BHXH, mức hưởng là 45% bình quân tiền lương làm căn cứ tham gia. Nếu đóng từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, tỷ lệ hưởng hàng tháng là 40% (tương ứng 15 năm tham gia), sau đó mỗi năm đóng thêm tính 1%. Từ năm thứ 20 trở đi, tỷ lệ tích lũy được tính 2%.
**Quy định về nghỉ hưu trước tuổi và bù thiếu BHXH:**
Người lao động suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên có thể nghỉ hưu trước tuổi, nhưng không quá 5 năm (với mức suy giảm 61-dưới 81%) hoặc không quá 10 tuổi (với mức suy giảm trên 81%). Tuy nhiên, mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi sẽ bị trừ 2% tỷ lệ hưởng (dưới 6 tháng không trừ, từ đủ 6 đến dưới 12 tháng trừ 1%).
Đối với người làm việc trong điều kiện bình thường, nếu đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thiếu tối đa 6 tháng đóng BHXH (đã đóng từ đủ 14 năm 6 tháng đến dưới 15 năm), họ có thể đóng bù một lần cho số tháng còn thiếu. Mức đóng bằng 22% tổng tỷ lệ của lao động và chủ sử dụng trước khi nghỉ việc.
**Trợ cấp hưu trí xã hội và điểm nhấn từ Hà Nội:**
Hiện tại, người từ đủ 75 tuổi, không có lương hưu hay trợ cấp BHXH, sẽ nhận trợ cấp hưu trí xã hội 500.000 đồng mỗi tháng. Các địa phương có thể hỗ trợ thêm từ ngân sách. Đặc biệt, từ 1/1/2026, người đủ 75 tuổi tại Hà Nội sẽ nhận 650.000 đồng mỗi tháng, cao hơn mức chung cả nước theo Nghị quyết HĐND TP Hà Nội.
**Thực trạng lương hưu tại Việt Nam:**
Theo Tổng cục Thống kê, năm 2024, tuổi thọ bình quân của Việt Nam là 74,7 tuổi (nam 72,3, nữ 77,3). Lương hưu bình quân của người Việt đạt gần 7 triệu đồng mỗi tháng (khoảng 6,2 triệu đồng cho khu vực dân sự), chủ yếu tăng nhờ sự điều chỉnh của Nhà nước. Mặc dù tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa 75% thuộc nhóm cao nhất Đông Nam Á, mức hưởng thực tế của người Việt vẫn ở mức trung bình do tiền đóng bảo hiểm chưa cao. Hiện cả nước có gần 3,4 triệu người đang hưởng các chế độ hưu trí và trợ cấp BHXH hàng tháng.
