Vụ việc một quả bom GBU-39B chưa nổ được phát hiện ở Beirut đã nhanh chóng biến thành một điểm nóng địa chính trị, phơi bày sự mong manh của các liên minh quân sự và cuộc cạnh tranh chiến lược khốc liệt giữa các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc, Nga và Iran.
Washington đã ngay lập tức đưa ra yêu cầu khẩn cấp chỉ vài giờ sau khi quả bom được tìm thấy. Nỗi lo sợ lớn nhất của họ là các đối thủ như Hezbollah, Iran, Trung Quốc hay Nga có thể tiếp cận, tháo dỡ và phân tích các công nghệ tối mật. Những hệ thống dẫn đường chính xác, kiến trúc điện tử phức tạp hay vật liệu tổng hợp đặc biệt của GBU-39B chính là kết quả của hàng tỷ USD đầu tư R&D, là chìa khóa duy trì ưu thế công nghệ quân sự toàn cầu của Mỹ.
Nguyên nhân vụ việc bắt nguồn từ một cuộc không kích của Israel vào ngày 23/11 nhắm vào Harat Hreik – một thành trì của Hezbollah ở Beirut. Trong số những vũ khí được sử dụng, có một quả bom lượn GBU-39B đã không kích nổ.
Việc một vũ khí hiện đại, gần như nguyên vẹn và hoàn toàn không phát nổ, lại nằm ngay tại một trong những khu đô thị nhạy cảm nhất Trung Đông, đã đẩy cuộc đua giành ưu thế trong tác chiến chính xác tầm xa và khả năng chống tiếp cận/chống xâm nhập (A2/AD) giữa các cường quốc lên một nấc thang mới.
Lầu Năm Góc lo ngại rằng chỉ cần Hezbollah hay các cố vấn Iran có cơ hội ‘chạm tay’ vào GBU-39B, họ có thể nhanh chóng phát triển các hệ thống đối phó hiệu quả với vũ khí dẫn đường chính xác của Mỹ. Điều này có thể xóa sổ hàng thập kỷ nỗ lực của Washington trong việc đảm bảo khả năng sống sót của các hệ thống định vị GPS. Bài học từ việc Trung Quốc và Nga từng ‘mổ xẻ’ các mảnh vỡ vũ khí trên chiến trường Syria và Ukraine để đẩy nhanh quá trình phát triển của mình càng khiến Mỹ cảnh giác. Sự cố ở Beirut hoàn toàn có thể trở thành ‘chất xúc tác’ cho một bước nhảy vọt công nghệ bất ngờ từ phía đối thủ.
Bom GBU-39B, hay còn gọi là Bom Đường Kính Nhỏ (SDB), là một trong những vũ khí chính xác chiến lược tối quan trọng của Mỹ. Mỗi quả bom này có giá từ 70.000 đến 90.000 USD, tùy thuộc vào cấu hình.
Với trọng lượng chỉ 113 kg, GBU-39B nổi bật nhờ kích thước nhỏ gọn, cho phép các chiến đấu cơ như F-15E, F-35 và F-16 mang theo số lượng bom gấp bốn lần thông thường. Điều này giúp tăng cường đáng kể khả năng tiêu diệt nhiều mục tiêu kiên cố hoặc giá trị cao chỉ trong một phi vụ.
Ngay khi được phóng, các cánh của GBU-39B sẽ bung ra, cho phép nó lượn xa tới 74 km. Đây là một lợi thế then chốt trong các chiến thuật tấn công ngoài tầm phòng không (stand-off attacks), giúp máy bay tiêu diệt mục tiêu mà không cần mạo hiểm xâm nhập vùng không phận nguy hiểm của đối phương.
Hệ thống dẫn đường kép GPS-INS tiên tiến của GBU-39B đảm bảo độ chính xác vượt trội, với sai số dưới 5 mét. Khả năng này vẫn được duy trì hiệu quả ngay cả khi đối mặt với các hệ thống tác chiến điện tử hiện đại của Nga, Iran hay Trung Quốc – những công nghệ được thiết kế đặc biệt để gây nhiễu và làm gián đoạn tín hiệu vệ tinh.
Sự kết hợp hoàn hảo giữa độ chính xác cao và tầm tấn công xa biến GBU-39B thành một vũ khí cực kỳ hiệu quả trong môi trường đô thị phức tạp, điển hình như Gaza, miền Nam Lebanon hay các khu vực giao tranh tại Syria.
Việc quả bom không tự hủy đã gióng lên hồi chuông cảnh báo tại Lầu Năm Góc, đặt ra câu hỏi lớn về hiệu quả của các cơ chế an toàn hiện hành. Điều này thúc đẩy các cuộc thảo luận nội bộ về việc phát triển các tính năng tự động hóa thế hệ tiếp theo, nhằm đảm bảo các hệ thống nhạy cảm không bao giờ có thể bị đối thủ khai thác.
Giờ đây, tầm quan trọng địa chính trị của sự cố này đã vượt xa khỏi Trung Đông. Các nhà hoạch định quốc phòng ở châu Á và châu Âu đang lặng lẽ rà soát lại những rủi ro khi triển khai vũ khí chính xác của Mỹ tại các khu vực tranh chấp, nơi các loại đạn dược tiên tiến có thể dễ dàng bị tình báo đối thủ tịch thu và ‘mổ xẻ’.
