Viện Kiểm sát Nhân dân TPHCM đã chính thức ban hành cáo trạng, đưa ra xét xử 9 bị can liên quan đến vụ sai phạm nghiêm trọng trong hoạt động cho vay tại một ngân hàng, với số tiền lên đến gần 249 tỷ đồng. Trong số đó, ông Trần Hoàng Trinh (cựu Giám đốc Công ty Phú Mỹ) cùng 4 cựu thành viên Hội đồng Quản trị gồm Hứa Thị Bích Hạnh, Ngô Nguyễn Đoan Trang, Lâm Kim Dũng và Hứa Xường (em trai của bà Hứa Thị Phấn) bị truy tố về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Bốn cựu cán bộ ngân hàng khác đối mặt với tội danh “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến ngân hàng”.
Cáo trạng nhấn mạnh vai trò trung tâm của bà Hứa Thị Phấn, Chủ tịch HĐQT Công ty Phú Mỹ. Bà Phấn được xác định là người đã chỉ đạo và điều hành toàn bộ các hoạt động của Công ty Phú Mỹ, từ việc lập hồ sơ vay vốn đến việc hưởng lợi toàn bộ số tiền chiếm đoạt từ ngân hàng. Mặc dù được xác định là chủ mưu, vụ án không thể xử lý hình sự đối với bà Phấn do bà đã qua đời vào ngày 13/02/2023.
Trong khi đó, Hứa Xường, em trai bà Phấn và cũng là một bị can quan trọng, đã kịp thời xuất cảnh ra nước ngoài trước khi bị khởi tố. Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM đã phát lệnh truy nã toàn quốc đối với ông này, do chưa xác định được nơi ở.
Theo điều tra, từ cuối năm 2007 đến đầu năm 2008, các cán bộ ngân hàng tại TPHCM đã duyệt cho Công ty Phú Mỹ vay gần 249 tỷ đồng một cách trái quy định. Khoản vay này được cho là để đầu tư vào dự án khu dân cư cao tầng Garden City, một dự án quy mô lớn với tổng mức đầu tư 5.340 tỷ đồng trên diện tích hơn 279.000m2 tại khu 13D, xã Phong Phú, TPHCM.
Dự án này là liên doanh giữa Công ty Phú Mỹ và hai đối tác Malaysia là Công ty Asia Ltd (ALL) và Công ty MS Investment Limited (MSI). Công ty Phú Mỹ Á Châu được thành lập với vốn điều lệ 1.072 tỷ đồng, trong đó Công ty Phú Mỹ góp 30% bằng đất và tiền mặt. Đáng chú ý, hai công ty Malaysia đã chuyển tổng cộng 35,74 triệu USD theo chỉ định của bà Hứa Thị Phấn để hoàn thành phần vốn góp của họ.
Điểm mấu chốt của sai phạm là việc Công ty Phú Mỹ đã sử dụng 240.000m2 đất tại khu 13D làm tài sản bảo đảm cho khoản vay 249 tỷ đồng. Tuy nhiên, tại thời điểm thế chấp, UBND TPHCM còn chưa ban hành Quyết định số 4973 (mãi đến ngày 2/11/2009) chính thức giao đất cho Công ty Phú Mỹ để góp vốn. Điều này khiến việc thế chấp tài sản trở nên bất hợp pháp.
Kết quả là, Ban Quản lý Khu Nam đã xác nhận vào ngày 30/7/2021 rằng 240.000m2 đất đã thuộc nghĩa vụ góp vốn của Công ty Phú Mỹ vào liên doanh, khiến ngân hàng mất quyền thu hồi nợ từ tài sản bảo đảm này. Ngoài ra, hơn 39.000m2 đất còn lại cũng không đủ điều kiện thế chấp do Công ty Phú Mỹ chưa hoàn tất nghĩa vụ tài chính và chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đến ngày 15/8/2024, khoản vay của Công ty Phú Mỹ đã bị xếp vào nợ xấu nhóm 5, gây thiệt hại tổng cộng hơn 89,4 tỷ đồng cho ngân hàng, bao gồm hơn 79,4 tỷ đồng nợ gốc và hơn 9,9 tỷ đồng tiền lãi. Mặc dù Công ty Phú Mỹ đã bổ sung tài sản bảo đảm trị giá hơn 16 tỷ đồng, số tiền chiếm đoạt thực tế còn lại vẫn lên tới hơn 73,3 tỷ đồng.
