Bác sĩ Phan Ngọc Thảo, chuyên khoa Nội Thần kinh-Đột quỵ tại Bệnh viện Gia An 115 (TP.HCM), cảnh báo rằng đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ ngay cả trong những khoảnh khắc tưởng chừng vô hại như quan hệ tình dục hay tập thể thao cường độ cao, đặc biệt ở người trẻ.
Trước khi tai biến ập đến, cơ thể thường phát ra những tín hiệu mờ nhạt như chóng mặt, buồn nôn, nhức đầu bất thường, khó thở, hồi hộp, đau tức ngực hoặc ngất thoáng qua. Đây là những dấu hiệu sớm của rối loạn tuần hoàn não hoặc tim mạch, nếu bỏ qua có thể dẫn đến đột quỵ cấp tính khi hoạt động mạnh. Hình ảnh minh họa: Trước khi xảy ra đột quỵ trong các tình huống như quan hệ tình dục hoặc tập thể thao cường độ cao, cơ thể có những tín hiệu cảnh báo như chóng mặt, buồn nôn, nhức đầu.
Tăng huyết áp, hút thuốc, béo phì làm gia tăng nguy cơ đột quỵ
Theo bác sĩ Ngọc Thảo, đột quỵ có hai loại:
1. **Xuất huyết não (vỡ mạch máu não), tỷ lệ 15-20%:** Xảy ra khi huyết áp tăng quá cao và đột ngột (trong quan hệ tình dục hoặc chơi thể thao cường độ cao), có thể gây vỡ mạch máu, dẫn đến chảy máu não. Trường hợp này thường gặp ở người trẻ có tăng huyết áp tiềm ẩn, mỡ máu cao, thói quen hút thuốc, lạm dụng rượu bia, chất kích thích hoặc béo phì.
2. **Thiếu máu não (nhồi máu não), tỷ lệ 80-85%:** Xảy ra khi gắng sức quá mức (quan hệ tình dục cũng là một dạng gắng sức) làm tăng huyết áp, hoặc chơi thể thao cường độ cao (có thể bị chấn thương vùng đầu mặt cổ…) làm bong tróc các mảng xơ vữa trong mạch máu. Các mảng này kích hoạt tiểu cầu kết dính, hình thành cục máu đông, sau đó di chuyển và gây tắc nghẽn mạch máu não.
Nhồi máu não có thể gặp ở người trẻ bị xơ vữa động mạch, béo phì, mỡ máu cao, tiểu đường, tăng huyết áp tiềm ẩn hoặc rung nhĩ không được tầm soát và điều trị. Hình ảnh minh họa: Nhồi máu não có thể gặp ở người trẻ bị xơ vữa động mạch, béo phì, mỡ máu cao, tiểu đường, tăng huyết áp…
Bác sĩ Thảo khuyến cáo: “Trong sinh hoạt tình dục, không nên lạm dụng thuốc hay biện pháp kích dục khác. Cần có chế độ sinh hoạt tình dục lành mạnh, điều độ, phù hợp với sức khỏe và bệnh lý đi kèm. Nên tập luyện thể thao và duy trì đều đặn cường độ, tránh các bài tập quá gắng sức đột ngột, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ tim mạch”.
Việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ là cực kỳ quan trọng: thường xuyên theo dõi huyết áp, đường huyết, mỡ máu; duy trì cân nặng hợp lý; hạn chế rượu bia, bỏ hút thuốc và quản lý căng thẳng hiệu quả. Khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm bất thường, từ đó chủ động phòng ngừa đột quỵ mà vẫn đảm bảo sức khỏe và sinh lý bình thường.
Lưu ý khi dùng thuốc tránh thai
Theo bác sĩ Ngọc Thảo, việc sử dụng thuốc tránh thai, đặc biệt là loại kết hợp chứa cả estrogen và progestin (COC), có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong hệ tĩnh mạch não. Estrogen được xem là yếu tố chính gây ra hiện tượng này.
Từ đó, các loại thuốc và phương pháp phù hợp mà bác sĩ đề xuất gồm:
* **Thuốc tránh thai chỉ chứa progestin (Minipill):** An toàn, không làm tăng đông máu, không ảnh hưởng mạch máu. Thích hợp để uống hằng ngày và dùng lâu dài.
* **Que cấy tránh thai (Implanon/Nexplanon):** An toàn vì giải phóng progestin liều thấp, ổn định. Hiệu quả 3 năm, không cần uống thuốc tránh thai hằng ngày.
* **Vòng tránh thai nội tiết (Mirena, Kyleena):** Hầu như không làm tăng nguy cơ đột quỵ vì hormone tác dụng tại chỗ. Phương pháp này có hiệu quả 5 năm, ít tác dụng toàn thân.
* **Vòng tránh thai đồng (IUD không nội tiết):** An toàn về mặt mạch máu. Không chứa hormone, hiệu quả 10 năm.
* **Thuốc tránh thai kết hợp (Estrogen + Progestin):** Có nguy cơ nhỏ đến vừa, tùy liều estrogen và yếu tố cá nhân. Chỉ nên dùng nếu không có yếu tố nguy cơ (hút thuốc, tăng huyết áp, đau nửa đầu aura, tiền sử huyết khối).
Trước khi dùng thuốc tránh thai, nên tham khảo bác sĩ sản phụ khoa để được đánh giá nguy cơ cá nhân.
“Trong quá trình sử dụng, nếu xuất hiện các triệu chứng như đau đầu kèm mờ mắt, nói khó, tê yếu nửa người; đau ngực, khó thở, ho ra máu; hoặc sưng, đau, đỏ một bên chân, cần ngưng thuốc và đi khám ngay. Đây có thể là dấu hiệu sớm của huyết khối hoặc đột quỵ, việc phát hiện kịp thời giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm”, bác sĩ Ngọc Thảo cảnh báo.
