Tại Hội nghị Khí hậu Belém vừa diễn ra ở Brazil, Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva đã đưa ra lời kêu gọi mạnh mẽ, nhấn mạnh sự cần thiết của các lộ trình rõ ràng và công bằng để chấm dứt nạn phá rừng, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch. Phát biểu của ông đặc biệt ý nghĩa khi rừng Amazon – lá phổi khổng lồ của hành tinh, dù hấp thụ khoảng 2 tỷ tấn CO2 mỗi năm, vẫn đang đối mặt với tốc độ tàn phá đáng báo động.
Năm 2024 đã đánh dấu một cột mốc đáng lo ngại: nhiệt độ trung bình toàn cầu lần đầu tiên vượt ngưỡng 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, báo hiệu chúng ta đang tiến rất gần đến giới hạn nguy hiểm được đặt ra trong Hiệp định Paris 2015.
Hội nghị Belém quy tụ nhiều nhân vật chủ chốt trong chính sách khí hậu toàn cầu như Tổng thống Colombia Gustavo Petro, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre và Phó Thủ tướng Trung Quốc Đinh Tiết Tường. Sự góp mặt của họ không chỉ khẳng định tầm quan trọng của sự kiện mà còn thắp lên hy vọng về một “liên minh hành động khí hậu mới”, với Brazil ở vị trí trung tâm, dẫn dắt tiến trình hướng tới COP30.
Điểm sáng lớn nhất của Hội nghị Belém là sự ra đời chính thức của Quỹ Rừng Nhiệt Đới Mãi Mãi (TFFF) do Brazil công bố. Đây là một mô hình tài chính đột phá, được thiết kế để liên kết chặt chẽ giữa bảo tồn thiên nhiên với thị trường vốn quốc tế. Với quy mô ấn tượng 125 tỷ USD – bao gồm 25 tỷ USD từ nguồn công và 100 tỷ USD từ khu vực tư nhân – quỹ hướng đến các khoản đầu tư dài hạn vào trái phiếu của các quốc gia và doanh nghiệp lớn.
Brazil tiên phong cam kết 1 tỷ USD ban đầu, thể hiện vai trò dẫn dắt trong việc bảo vệ Amazon. Ngay lập tức, Na Uy đã hưởng ứng với khoản đóng góp 3 tỷ USD, trở thành quốc gia ngoài Nam Mỹ đầu tiên tham gia sáng kiến này. Nhiều quốc gia khác như Colombia, Cộng hòa Dân chủ Congo, Ghana, Malaysia và Pháp cũng đã cam kết hỗ trợ về kỹ thuật, giám sát tài chính và đồng đầu tư.
Khác biệt với các quỹ khí hậu truyền thống thường dựa vào viện trợ, TFFF hoạt động như một cơ chế đầu tư tạo ra lợi nhuận. Dự kiến, quỹ sẽ tạo ra khoảng 4 tỷ USD lợi nhuận mỗi năm. Nguồn lợi nhuận này sẽ được phân bổ cho hơn 70 quốc gia có rừng nhiệt đới để tài trợ cho các dự án bảo tồn, phục hồi hệ sinh thái và phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương.
Mục tiêu tham vọng của TFFF là bảo vệ hơn 1 tỷ hécta rừng nhiệt đới, chiếm 25% tổng diện tích rừng toàn cầu. Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả dài hạn, các khoản đầu tư của quỹ sẽ được giám sát chặt chẽ bởi một hội đồng quốc tế gồm các chuyên gia khí hậu, tổ chức tài chính và các định chế phát triển bền vững.
Giới chuyên gia nhận định TFFF không chỉ là một công cụ gây quỹ đơn thuần mà còn mở ra một hướng đi mới đầy tiềm năng cho tài chính khí hậu. Nó kết nối lợi ích môi trường với động lực kinh tế, giảm sự phụ thuộc vào ngân sách công hạn hẹp thông qua việc huy động khu vực tư nhân, đặc biệt là các quỹ đầu tư xanh và ngân hàng quốc tế. Hơn nữa, TFFF còn tạo ra một thị trường \
