Tây Nguyên – Nam Trung Bộ đang trỗi dậy mạnh mẽ, xác định nông – lâm – ngư nghiệp là ‘xương sống’ phát triển. Vùng đất này sở hữu ‘combo’ lợi thế: vừa có biển, núi, vừa có thổ nhưỡng, khí hậu ‘chiều lòng’ cây công nghiệp, lại thêm hệ thống sông hồ ‘ưu ái’ nuôi trồng thủy sản.
Liệu Tây Nguyên – Nam Trung Bộ có thể ‘lên ngôi’ nhờ chuỗi giá trị độc đáo này?
**Vùng đất ‘vàng’ cho nông sản**
Thống kê cho thấy, khu vực này ‘gánh’ gần 30.000 tàu cá, tương đương 1/3 số lượng tàu cá cả nước, với sản lượng khai thác hàng năm ‘khủng’ gần 1 triệu tấn.
Không chỉ vậy, hệ thống sông hồ chằng chịt còn tạo điều kiện lý tưởng để phát triển nuôi trồng thủy sản, với tổng sản lượng đạt 116.000 tấn/năm.
Tây Nguyên – Nam Trung Bộ còn là ‘thánh địa’ của đất đỏ bazan màu mỡ, khí hậu ôn hòa, rất ‘ưa’ cây công nghiệp, cây ăn quả và hoa màu. Ông Cao Thanh Thượng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai, tiết lộ về sự hình thành các vùng chuyên canh quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và sản xuất theo chuẩn quốc tế.
Gia Lai từ lâu đã được biết đến là ‘vương quốc hồ tiêu’, với vùng chuyên canh Chư Sê rộng hơn 1.130 ha. Bên cạnh đó còn có Đắk Đoa, Chư Prông và Ia Grai, nâng tổng diện tích lên gần 80.000 ha. Mỗi năm, Gia Lai ‘xuất xưởng’ 47.000 tấn tiêu hạt, 117.000 tấn mủ cao su khô, chinh phục thành công các thị trường khó tính như Mỹ, EU và Nhật Bản.
Đắk Lắk lại được mệnh danh là ‘thủ phủ cà phê’ của Việt Nam, với hơn 210.000 ha cà phê, chiếm 1/3 diện tích cả nước, và sản lượng hàng năm đạt trên 520.000 tấn cà phê nhân. Kim ngạch xuất khẩu cà phê năm 2024 đạt gần 916 triệu USD. Thương hiệu ‘Cà phê Buôn Ma Thuột’ đã vươn ra hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Sầu riêng cũng đang trỗi dậy, trở thành ‘cây ăn trái vàng’ của khu vực. Riêng Đắk Lắk có gần 41.000 ha sầu riêng, sản lượng khoảng 390.000 tấn/năm, với kim ngạch xuất khẩu đạt 111 triệu USD.
Lâm Đồng nổi bật với rau, hoa, chè và tơ tằm. Với khí hậu mát mẻ quanh năm, tỉnh này có khoảng 95.000 ha trồng rau và hoa, cung cấp sản lượng lớn cho khu vực Đông Nam Bộ và xuất khẩu ra nhiều nước. Sản lượng hoa Đà Lạt đạt hơn 4 tỉ cành mỗi năm, kim ngạch xuất khẩu gần 100 triệu USD. Phía Tây Lâm Đồng còn là trung tâm trồng chè, dâu tằm và dệt lụa nổi tiếng.
**Thương hiệu chung – ‘chìa khóa’ để vươn xa?**
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, chuỗi giá trị nông – lâm – ngư nghiệp chỉ thực sự hiệu quả khi được xây dựng trên nền tảng thương hiệu đặc trưng của vùng. Cá ngừ đại dương là một ví dụ. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có thương hiệu chung cho toàn vùng. Điều này khiến việc nhận diện sản phẩm gặp khó khăn, nhất là khi xuất khẩu.
Tình trạng ‘đội lốt’ sản phẩm, như rau củ Trung Quốc gắn mác Đà Lạt, vẫn diễn ra, làm giảm giá trị chung của cả vùng.
Do đó, sau khi sáp nhập các tỉnh thành, việc xây dựng chuỗi giá trị và thương hiệu vùng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
