Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), ông Đỗ Hà Nam, vừa chia sẻ thông tin đáng chú ý: Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 7 triệu tấn gạo tính đến ngày 15/10, và dự kiến cả năm sẽ đạt khoảng 8 triệu tấn, vượt qua Thái Lan để trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới, chỉ sau Ấn Độ.
**Việt Nam soán ngôi á quân xuất khẩu gạo toàn cầu**
Thái Lan, trong khi đó, mới chỉ xuất khẩu 5,9 triệu tấn gạo tính đến tháng 9/2025 và ước tính cả năm đạt 7,5 triệu tấn.
Mặc dù dự kiến vượt Thái Lan về xuất khẩu gạo trong năm nay, sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn giảm 1 triệu tấn so với năm 2024.
Các doanh nghiệp gạo hiện đang chịu áp lực lớn do thiếu vốn vì chưa được hoàn thuế GTGT, trong khi giá lúa đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm qua, chỉ gần 5.000 đồng/kg, gây khó khăn cho nông dân. Giá lúa trong vài năm gần đây thường xuyên ở mức trên 8.000 đồng/kg.
Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng phản ánh rằng từ khi tạm nộp thuế GTGT 5% từ ngày 1/7 đến nay, chưa có doanh nghiệp nào được hoàn thuế. Tổng số tiền mà ngành gạo đã tạm nộp lên đến hàng trăm tỷ đồng.
Trong bối cảnh đó, Philippines, thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm tới 40% sản lượng, vẫn tạm thời đóng cửa và chưa rõ thời điểm mở lại. Tình hình này có thể gây ra những khó khăn lớn, đặc biệt là khi vụ Đông Xuân, vụ chính của Việt Nam, đến gần.
Các doanh nghiệp hy vọng rằng Philippines sẽ mở cửa nhập khẩu gạo từ ngày 1/12, nhưng hiện vẫn chưa có tín hiệu rõ ràng.
**Tìm kiếm cơ hội trong thách thức**
Mặc dù Philippines dừng nhập khẩu, sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn đạt gần 500.000 tấn/tháng, cho thấy các doanh nghiệp đã chủ động mở rộng thị trường mới, đặc biệt là châu Phi và Trung Quốc.
Trung Quốc đã nhập khẩu khoảng 600.000 tấn gạo Việt Nam từ đầu năm đến nay, với giá gần 500 USD/tấn, trong khi trước đây chỉ khoảng 400 USD/tấn.
Các doanh nghiệp cũng đã khai phá được thị trường mới như Nhật Bản, nơi gạo Việt Nam vẫn có khả năng cạnh tranh dù bị áp thuế lên đến 400%. Đặc biệt, gạo ST 25 được cộng đồng người Việt trên khắp thế giới ưa chuộng.
Trước tình hình này, ông Đỗ Hà Nam kiến nghị cần sớm giải quyết vấn đề thuế GTGT bằng cách quay lại chính sách không phải kê khai, tính thuế GTGT đối với sản phẩm nông nghiệp sơ chế như trước đây.
Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các hợp đồng chính phủ đối với ngành gạo Việt Nam.
