Chính quyền Trump tuyên bố trừng phạt hai tập đoàn dầu khí hàng đầu của Nga, Rosneft và Lukoil, dấy lên hồi chuông về hiệu quả của công cụ kinh tế này đối với tình hình Ukraine. Đây là lần đầu tiên Mỹ trực tiếp nhắm vào các doanh nghiệp năng lượng chủ chốt của Nga, một động thái leo thang đáng chú ý. Theo Bộ Tài chính Mỹ, lệnh trừng phạt sẽ đóng băng tài sản của Rosneft và Lukoil tại Mỹ, đồng thời cấm các tổ chức Mỹ giao dịch với họ, ảnh hưởng đến khoảng 30 công ty con của hai tập đoàn.
Rosneft và Lukoil đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Nga, xuất khẩu khoảng 3,1 triệu thùng dầu mỗi ngày, chiếm 70% lượng dầu thô Nga bán ra nước ngoài. Riêng Rosneft chịu trách nhiệm gần một nửa sản lượng dầu của Nga, tương đương 6% tổng sản lượng toàn cầu. Việc hạn chế các doanh nghiệp này đồng nghĩa Washington đang nhắm vào nguồn thu ngoại tệ chủ lực của Moscow.
Tuy nhiên, tác động thực tế không dễ đo lường. Sau khi phương Tây bắt đầu thắt chặt trừng phạt từ năm 2022, Nga đã nhanh chóng chuyển hướng xuất khẩu dầu sang châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ. Năm 2024, Trung Quốc nhập tới 109 triệu tấn dầu Nga, gần 20% tổng lượng năng lượng nước này tiêu thụ, còn Ấn Độ mua 88 triệu tấn, mức tăng đột biến so với chỉ 0,42 triệu tấn năm 2021.
Việc chuyển dịch này khiến nhiều chuyên gia cho rằng hiệu quả của lệnh trừng phạt mới phụ thuộc phần lớn vào cách phản ứng của các tổ chức tài chính nước ngoài. Theo thông báo của Bộ Tài chính Mỹ, \