Trong bối cảnh thiên tai ngày càng khó lường và biến đổi khí hậu diễn ra rõ nét, ngành xây dựng Việt Nam đang đối mặt với áp lực lớn. Những cơn bão gần đây đã cho thấy sự cấp thiết phải nâng cấp hệ thống quy chuẩn xây dựng để bảo vệ công trình và tính mạng người dân.
Hệ thống pháp luật hiện hành đã có nhiều quy định liên quan, đáng chú ý là QCVN 01:2021/BXD về quy hoạch xây dựng và QCVN 02:2022/BXD về số liệu điều kiện tự nhiên. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng cần tiếp tục cập nhật để đảm bảo khả năng chống chịu của công trình, đặc biệt ở đô thị và vùng có nguy cơ cao.
Bộ Xây dựng đang xem xét sửa đổi QCVN 01:2021/BXD để phù hợp với thực tiễn, hướng tới đô thị bền vững, thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu. QCVN 02:2022/BXD cũng đóng vai trò quan trọng, cung cấp dữ liệu nền để thiết kế công trình an toàn trước động đất, bão lũ.
Tuy nhiên, thách thức đặt ra là dữ liệu thiết kế công trình hiện nay thường dựa trên số liệu lịch sử, trong khi thời tiết cực đoan ngày càng khó đoán. Các chuyên gia khuyến nghị cần có cách tiếp cận linh hoạt, liên tục cập nhật và sử dụng các công cụ đánh giá rủi ro hiện đại.
Bên cạnh yếu tố kỹ thuật, cần chú trọng quản lý đô thị, kiểm soát xây dựng trái phép và tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật. Hiện tượng động đất kích thích do tích nước tại các công trình thủy điện cũng cần được tính đến.
Để ứng phó với diễn biến thời tiết cực đoan, Việt Nam cần nâng cao chất lượng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, lồng ghép yếu tố biến đổi khí hậu trong toàn bộ quá trình xây dựng, tăng cường kiểm soát xây dựng tại khu vực rủi ro cao và phát triển các công cụ đánh giá rủi ro hiện đại.
Đồng thời, cần đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng và khuyến khích phát triển công trình xanh, công trình chống chịu tốt. Hành lang pháp lý về bảo vệ công trình xây dựng cần tiếp tục được hoàn thiện để bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân và sự phát triển bền vững của đất nước.
